1- روش درصد پيشرفت کار
2- روش کار تكميل شده
بكارگيري هر يك از روشهاي ياد شده به تواناي يپيمانكار در برآورد قابل اتكا از مخارج پيمان، درآمد پيمان وميزان پيشرفت کار بستگي دارد.
- روش درصد پيشرفت کار
در روش درصد پيشرفت کار، درآمد و سود ناخالص پيمان به تناسب پيشرفت عمليات يعني درصد پيشرفت کار شناسايي ميشود. در اين روش، شناسايي سود ناخالص پيماندر هر دوره مالي، براساس پيش بيني کل مخارج و پيش بيني صورت وضعيتهايي که در طول دوره اجراي طرح تاييدخواهد شد انجام ميگيرد.
براي حسابداري قراردادهاي بلندمدت پيمانكاري طبق روش درصد پيشرفت کار، مخارج و صورت وضعيتهاي تاييدشده در طول اجراي طرح به ترتيب در حساب پيمان درجريان ساخت وحساب کار گواهي شده (يا صورت وضعيتهايپيشرفت کارها) ثبت ميشود. حساب پيمان در جريان ساخت مشابه حساب کار در جريان ساخت در روش هزينه يابي سفارش کار است با اين تفاوت که سودناخالص پيمان در هردوره مالي نيز به مخارج اجراي طرح اضافه ميشود. بنابراين،مانده اين حساب در پايان دوره مالي به ارزش خالص بازيافتني (بهاي تمام شده بعلاوه سودناخالص) گزارش ميگردد.
حساب کار گواهي شده مشابه حساب درآمد تحقق نيافته است که مانده بستانكار دارد. در تاريخ تهيه صورتهاي مالي، مانده حساب پيمان در جريان ساخت وحساب کار گواهي شده هر قرارداد جداگانه از يكديگر کسر ونتيجه جزو دارايي جاري يا بدهي جاري در ترازنامه گزارش ميشود.
منطق بكارگيري روش درصد پيشرفت کار اين ا ست که کارفرما و پيمانكار طبق قرارداد، تعهدات الزام آوري راپذيرفته اند. پيمانكار مسئوليت کامل اجراي عمليات موضوع پيمان را پذيرفته است و کارفرما متعهد است که در آخر هرماه صورت وضعيت کليه کارهايي را که انجام يافته است براساس نرخهاي مورد توافق به پيمانكار پرداخت کند. درنتيجه در جريان پيشرفت کار >فروش< بتدريج واقع ميشود،بنابراين درآمد و هزينه نيز بايد به همين نحو شناسايي شود.
مزيت اصلي روش درصد پيشرفت کار اين است که درآمد به تناسب پيشرفت عمليات شناسايي و با هزينه هايواقع شده براي رسيدن به همان مرحله مقابله ميشود يعني تطابق هزينه و درآمد هر دوره به نحوي صحيح انجام ميگيرد.امادر مقابل خطر اشتباه در برآورد را به همراه دارد. بدين جهت تا زماني که نسبت به سودآوري کل پيمان اطميناني نباشد منظور داشتن سود در صورتهاي مالي مورد نخواهدداشت و کاربرد روش درصد پيشرفت کار نادرست است.
- روش کار تکميل شده
در روش کار تكميل شده درآمد و سود ناخالص پيمان هنگامي شناسايي ميشود که کل پيمان يا بخش عمده اي از آن تكميل و صرفآً کارهاي جزيي باقيمانده باشد. براي حسابداري قراردادهاي بلندمدت پيمانكار طبق روش کار تكميل شده، مخارج و صورت وضعيتهاي تاييدشده در طول اجراي طرح مشابه روش درصد پيشرفت کار، به ترتيب در حساب پيمان در جريان ساخت و حساب کار گواهي شده ثبت ميشود اما شناسايي سود تا زماني آکه پيمان تكميل نشده است به تعويق ميافتد.
مزيت اصلي روش کار تكميل شده اين است که سودپيمان زماني تعيين ميشود که کار خاتمه يافته يا به مراحل نهايي تكميل رسيده است. دراين روش خطر شناسايي سودهايي که ممكن است کسب نشود به حداقل ميرسد.اشكال اساسي روش کارتكميل شده اين است که درآمدي که در هر دوره مالي گزارش ميشود ميزان کار انجام شده طي آندوره را برروي پيمانها منعكس نميکند. يعني اگر چند پيمان بزرگ همگي در يك دوره مالي تكميل شود و در دوره هاي قبل پيماني به اتمام نرسيده باشد و يا در دوره هاي بعد پيماني تكميل نشود با وجود ثبات نسبي فعاليتهاي انجام شده ميزان سودي که گزارش ميشود و سودي که به سهامداران تعلق ميگيرد نادرست خواهد بود. همچنين اگر سود چندين ساله پيمان در يك سال به حساب منظور شود شرکت پيمانكاري مشمول ضريب مالياتي بالاتري خواهد بود.